İSTANBUL (AA) - En az gelişmiş ülkelere yönelik teknoloji yardımında bulunulması imkanı, İstanbul'da 2011 yılında yapılan Birleşmiş Milletler'in (BM) En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) Konferansında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın önerisi üzerine hayata geçirildi.

Türkiye, Teknoloji Bankası'nın faaliyete geçmesi için oluşturulan güven fonuna taahhütler çerçevesinde 2017 yılında 2 milyon dolar aktardı. Türkiye'nin taahhüdü 5 yılık süre zarfında toplam 10 milyon doları kapsıyor.

Yaklaşık bir milyar insanın yaşadığı söz konusu ülkelerin insani yardımın yanı sıra orta-uzun vadede kendi ayakları üzerinde durabilmesi için kabiliyet geliştirmesini amaçlayan Teknoloji Bankası, Gebze'deki TÜBİTAK Marmara Teknokent'te (MARTEK) yarın (4 Haziran) törenle açılacak.

AA muhabirinin konuya ilişkin sorularını yanıtlayan Teknoloji Bankası Müdürü Heidi Schroderus-Fox, Teknoloji Bankası'nın dünyanın en az gelişmiş ülkelerine yardımcı olacağını aktararak, "Bunlar, dünyanın en savunmasız ülkeleri ve sosyo-ekonomik kalkınmada ciddi boşluklarla karşı karşıyalar. Onların zayıf insani ve kurumsal kapasiteleri, düşük ve eşit dağıtılmamış gelirleri ve kıt yerli mali kaynakları var." bilgisini verdi.

Schroderus-Fox, dünyanın en az gelişmiş ülkelerinin, toplam nüfusun yüzde 13'ü olmasına rağmen dünyaki GSYH'nin yüzde 2'sinden daha azına sahip olduğunu vurgulayarak, "Son katılan ülke olan Güney Sudan ile birlikte 47 adet EAGÜ bulunuyor. 33 ülke Afrika kıtasında, Asya ve Pasifik Bölgesi'nde 13 ve Karayipler'de 1 ülke var." diye konuştu.

EAGÜ kategorisinden çıkabilen herhangi bir ülkenin, çıkış tarihinden itibaren beş yıl süreyle Teknoloji Bankasının faaliyetlerinden yararlanabileceğine işaret eden Schroderus-Fox, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Teknoloji Bankası, bu ülkelerin bilim, teknoloji ve yenilik kapasitelerini güçlendirmeyi, ulusal ve bölgesel inovasyon ekosistemlerinin gelişimini teşvik etmeyi amaçlıyor. Bu, dış teknolojiyi kendine çekecek, yurt içi araştırmalar ve yenilikler oluşturacak ve bunları pazara sunacak. Teknoloji Bankası, BM üye devletleri ile diğer paydaşlar dahil olmak üzere özel sektör ve vakıfların gönüllü katkılarıyla finanse edilecek."

Schroderus-Fox, Türkiye'nin Teknoloji Bankası için tesis sağladığını anımsatarak, "Bu, dünyanın en az gelişmiş 47 ülkesindeki bilim, teknoloji ve inovasyon kapasitesini güçlendirmek için küresel çabalarda önemli bir dönüm noktası." dedi.

Bankanın resmi olarak kurulması ve en az gelişmiş ülkelerin ihtiyaç duyduğu bilimsel ve teknik yardımı sağlamak için çalışmaya başlamaktan heyecan duyduklarını kaydeden Schroderus-Fox, şu bilgileri verdi:

"Kısa bir süre önce, 2018 yılı içinde Norveç'ten 1 milyon dolardan fazla yardım aldık. Ayrıca, EAGÜ'lerin kendilerinin de Teknoloji Bankası'na katkıda bulunmayı kabul etmeleri çok önemli. Örneğin Sudan 100 bin dolar ve Bangladeş 50 bin dolar tutarında taahhütte bulundu. EAGÜ listesinde yer almayan Filipinler 5 bin dolar vadetti. Diğer ülkelerin de dünyanın en fakir ülkelerine yardımcı olmak için küresel ve kolektif bir çaba içinde olabilmesi için katkıda bulunmalarını umuyor ve teşvik ediyoruz."

Schroderus-Fox, Teknoloji Bankası'nın, projeler geliştirecek, kaynakları yeniden oluşturacak, ortaklıklar kuracak ve kuruluşlarla iş birliği yapacağını belirterek, başlangıç olarak 5 ülkede (Gine, Haiti, Sudan, Doğu Timor ve Uganda) bilim, teknoloji ve inovasyon ihtiyaçlarının değerlendirileceğini söyledi.

Teknoloji Bankasının, biri Afrika'da, diğeri Asya ve Pasifik'te olmak üzere iki şube açacağını vurgulayan Schroderus-Fox, sözlerini şöyle tamamladı:

"Banka'nın orta ve uzun vadede, faaliyetlerini tüm en az gelişmiş ülkelerde uygulamaya koyması için 35-40 milyon dolar gerekecek. Biz, Teknoloji Bankası adına finansman sağlamak için harekete geçeceğiz. Tüm üye devletleri, uluslararası ve bölgesel örgütleri, vakıfları, özel sektör kuruluşlarını, bu kurumun önemli görevini ve hiç kimseyi geride bırakmayacak sürdürülebilir kalkınma hedefleri ilkesini sunmaya yardımcı olmak için Teknoloji Bankası ile birlikte çalışmaya ve desteklemeye davet ediyorum."

En Az Gelişmiş Ülkelerden Sorumlu BM Genel Sekreter Yardımcısı Fekitamoeloa Katoa Utoikamanu ise hedeflerini "en az gelişmiş ülkelerin yoksulluğunu ortadan kaldırmak", "uluslararası kabul edilen kalkınma hedeflerini gerçekleştirmek" ve "en az gelişmiş ülke kategorisinden çıkmalarına olanak sağlamak için karşılaştıkları yapısal zorlukların üstesinden gelmek" olarak sıraladı.

Bu bağlamda, İstanbul'daki konferansta kabul edilen İstanbul Eylem Programı'ndan bu yana bazı EAGÜ ülkelerinin kategoriden çıktıklarını ve bazılarının da farklı aşamalara geçtiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Bu grubun kurulduğu yıl olan 1971'den 2011'e kadar listeden çıkan sadece iki ülke (Botsvana ve Cabo Verde) var. Tabii ki her ülke kendi gelişim yörüngesinde eşsiz. Mart ayında gerçekleşen son üç yıllık gözden geçirmede, Bhutan, Kiribati, Nepal, Sao Tome ve Principe, Solomon Adaları ve Doğu Timor listeden çıkış için değerlendirdi. Ek olarak, Bangladeş de nüfus ve ekonomik büyüklük açısından en az gelişmiş ülke ve ilk kez listeden çıkma kriterlerini karşıladı. Dolayısıyla, bunların hepsi İstanbul Eylem Programı'ndan uygulamasının olumlu işareti. Bu önemli bir başarı olsa da, 2021 yılına kadar EAGÜ'lerin yarısının listeden çıkış kriterlerini karşılamasını sağlaması için hala yarı yolda olduğumuz gerçeğini gözden kaçırmamalıyız."

Utoikamanu, Teknoloji Bankası'nın, ulusal ve bölgesel bilim, teknoloji ve inovasyon stratejilerinin geliştirilmesini ve uygulanmasını teşvik edeceğini ve ilgili kamu kurumları ve özel sektör arasındaki ortaklıkları güçlendireceğini söyledi.

BM'nin Mart 2018 listesine göre, dünya genelinde 21'i İslam ülkesi olmak üzere 47 En Az Gelişmiş Ülke bulunuyor.

Bu ülkeler şöyle; Afganistan, Angola, Bangladeş, Benin, Butan, Burkina Faso, Burundi, Kamboçya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Komorlar, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Cibuti, Eritre, Etiyopya, Gambiya, Gine, Gine-Bissau, Haiti, Kiribati, Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti, Lesotho, Liberya, Madagaskar, Malavi, Mali, Moritanya, Mozambik, Myanmar, Nepal, Nijer, Ruanda, Sao Tome ve Principe, Senegal, Sierra Leone, Solomon Adaları, Somali, Güney Sudan, Sudan, Doğu Timor, Togo, Tuvalu, Uganda, Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti, Vanuatu, Yemen, Zambiya.